Quế là một vị thuốc quý trong cả Đông Y và Tây Y. Theo tài liệu cổ, quế có vị cay ngọt, tính đại nhiệt, vào 2 kinh can và thận. Có công dụng bổ hoả, hồi dương, ấm thận, tỳ, tán hàn hoạt huyết. Dùng chữa chân tay co quắp, lưng gối tê mỏi, bụng quặn đau, kinh nghiệp bế, tiểu tiện bất lợi, trên nóng dưới lạnh, ung thư, người âm hư dương thịnh.
Phụ-nữ-có- thai-không-dùng-được.
—————-
Quế có 3 loại chính:
– Quế Thanh Hóa, Nghệ An: Cinnamomum loureirii Nees
– Quế Trung Quốc: Cinnamomumcassla Blume
– Quế Xrilanca: Cinnamomum zeylanicum Nees
—————–
Quế Thanh Hóa, còn gọi là nhục quế, quế Thanh (Thanh Hóa), quế Quỳ (Phủ Quỳ – Nghệ An), cannellier, cannellier d’Annam. Thuộc họ Long não.
Quế mọc hoang dại và được trồng ở Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, dọc dãy Trường Sơn, Yên Bái, Lào Cai, Hòa Bình, Tuyên Quang…
Trồng quế bằng cách gieo hạt, chiết cành hoặc có thể lấy cây con trên rừng về trồng. Tuy nhiên kinh nghiệm thực tế thì quế trồng bằng chiết cành vỏ thường mỏng, kém giá trị. Sau 5 năm có thể thu hoạch, cây quế càng lâu năm càng tốt…
Quế khai thác chủ yếu là phần vỏ. Vỏ và lá có thể chưng cất tinh dầu.
Vỏ quế bóc ở những cành quế to gọi là quế-thượng-biểu. Vỏ bóc ở những cành nhỏ gọi là quế-chi.
————-
Cách chọn quế:
Khi chọn quế, người ta thường cạo một lớp mỏng ở đầu thanh quế rồi nhìn, hễ thấy nhiều dầu, nếm có vị cay ngọt hơi chát, khi pha với nước, nước có màu trắng đục (nhiều dầu) thì tốt.
Đối với Tây y hay thương mại quốc tế, thường chỉ căn cứ theo tỷ lệ tinh dầu mà xác định tốt xấu.
————–
Thành phần hóa học:
Ngoài những chất như tinh bột, chất nhầy, tanin, chất màu, đường, trong quế Việt Nam có tới 1~5% tinh dầu (các loài quế khác thường chỉ có 1~2%).
Trong tinh dầu quế Việt Nam có chứa khoảng 95% andehyt xinnamic. Tinh dầu quế ta tan trong cùng một thể tích cồn 70 độ.
—————
Công dụng và liều dùng:
Trong Tây y, quế và tinh dầu quế được coi là một vị thuốc có tác dụng kích thích tiêu hóa, tuần hoàn, hô hấp, bài tiết. Quế gây co bóp tử cung và nhu động ruột. Tinh dầu quế có tính sát trùng mạnh.
Đông y coi quế là vị thuốc bổ, có nhiều công dụng, chữa đau mắt, ho hen, bồi bổ cho phụ nữ sau sinh nở, bệnh đau bụng đi tả nguy hiểm tới tính mạng. Tuy nhiên khi dùng quế cũng cần tìm hiểu kỹ vì tính cay nóng.
—————-
Cách dùng:
Cách dùng quế đơn giản cho những người chân tay lạnh, phòng cảm mạo, gió máy, đau mỏi xương khớp, hay đau bụng, tiểu tiện khó, kinh nguyệt không đều, giảm béo, dưỡng da, trị mụn, phòng ngừa ung thư…:
– Pha trà quế: chẻ quế thành những miếng mỏng, cho một lượng khoảng 8g vào ấm/bình chứa 500ml lít nước, đổ nước sôi vào tráng rồi rót bỏ đi, sau đó cho thêm nước sôi vào ngâm, để nguội mới uống. Uống hết lại chế thêm nước sôi và uống tiếp. Có thể pha 2~3 lần nước, quế tốt có thể được 5~6 lần.
Uống 3 ngày nghỉ 7 ngày. Pha uống trong ngày.
– Trà bột quế – mật ong giảm mỡ bụng, tốt cho tim mạch: Trộn đều 1 muỗng cà phê bột quế (~6g) cùng 1 muỗng canh mật ong (điều chỉnh cho ngọt vừa khẩu vị). Tiếp đó đổ thêm 2 chén trà ấm (trà xanh, hồng trà) vào và khuấy đều lên. Cuối cùng thêm nước cốt của một nửa trái chanh tươi và khuấy đều. Bạn đã có một ly trà bột quế giảm mỡ bụng hiệu quả. Nên uống sau khi ăn sáng 30 phút. Uống 7 ngày nghỉ 7 ngày.
Đơn giản hơn, bạn có thể dùng bột quế với nước ấm và mật ong cũng có thể đem lại hiệu quả tương tự trong việc dùng bột quế giảm mỡ bụng.
– Cách làm mặt nạ dưỡng da, trị mụn bằng bột quế và mật ong:
+ Trộn đều 2 thìa canh mật ong và 1 thìa canh bột quế nguyên chất thành một hỗn hợp mịn, càng đều mịn càng tốt
+ Hấp cách thủy 10~15 phút
+ Đắp lên mặt, đặc biệt khu vực da có mụn, thâm đen…
+ Để 15 phút rồi rửa mặt sạch bằng nước ấm
Nên làm đều vào mỗi tối trước khi đi ngủ, trong vòng 30 ngày da bạn sẽ trắng hồng nên rõ rệt.
———————–
Chú ý: Phụ-nữ-có- thai-không-dùng-được.
———————–
Nguồn tham khảo: Cây thuốc và vị thuốc Việt Nam, Đỗ Tất Lợi, bản 1977, trang 850